فهرست مطالب
نیترات آب و مضرات آن
امروزه افزایش غلظت نیترات در آب‌های زیرزمینی سراسر جهان قابل‌مشاهده است. علت اصلی این افزایش، فعالیت‌های نادرست افراد ازجمله، استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی نیتروژن‌دار، تخلیه نامناسب فاضلاب تصفیه نشده در طبیعت و نبود یک سیستم متمرکز برای تصفیه فاضلاب خانگی می‌باشد.
البته کارشناسان، عملیات کشاورزی فشرده و غیرمتناوب را یک عامل مهم در افزایش نیترات آب می‌دانند. چراکه با افزایش جمعیت، زراعت متناوب دیگر پاسخگو نبوده و کشاورزان مجبور به استفاده از کودهای بیشتری می‌باشند. لذا ترکیبات نیتروژن‌دار وارد خاک و آب‌های زیرزمینی شده و آن را آلوده می‌کنند. مضرات نیترات آب برای انسان بسیار زیاد بوده و می‌تواند مشکلاتی جدی برای سلامتی وی به وجود آورد.
نیترات چیست؟
نیترات نوعی یون منفی است که از اکسید شدن نیتروژن به وجود می‌آید. این ترکیب به‌صورت طبیعی سنتز شده و لذا معمولا در همه‌جای محیط‌زیست یافت می‌شود. مضرات نیترات آب بر کسی پوشیده نیست. اما این ماده در باردهی گیاهان نقش مؤثری دارد. نیترات مادهای بسیار مهم در سنتز پروتئین در گیاهان بوده و در چرخه نیتروژن نیز نقشی اساسی دارد. این ترکیب می‌تواند از کودهای نیتروژن‌دار، سیستم‌های سپتیک و کمپوست وارد آب‌های زیرزمینی شده و آنها را آلوده کند.
عمده ترکیبات نیترات معدنی در کودهای شیمیایی، به‌صورت نیترات پتاسیم و نیترات آمونیوم هستند. علاوه بر این، میکروارگانیسم‌های موجود در خاک نیز می‌تواند نیتروژن آلی را به یون آمونیوم تبدیل کند. این یون بعدها به نیتریت و سپس به نیترات تبدیل شده و به عمق خاک و در نتیجه آب‌های زیرزمینی وارد می‌شود.
اثر نیترات آب بر سلامتی انسان
مصرف بیش از حد نیترات می‌تواند بر نحوه حمل اکسیژن خون تاثیر گذاشته و باعث ایجاد عارضه متهموگلوبینمی (سندرم بچه آبی) شود. کودکان زیر شش ماه که با شیشه شیر تغذیه می‌شوند، در معرض بالاترین خطر ابتلا به متهموگلوبینمی هستند.
این بیماری می‌تواند باعث آبی شدن رنگ پوست و حتی مرگ شود. سایر علائم مرتبط با این عارضه شامل کاهش فشارخون، افزایش ضربان قلب، سردرد، گرفتگی معده و استفراغ می‌باشد. افرادی که به بیماری‌های کم‌خونی، قلبی عروقی، ریوی، سپسیس، کمبود گلوکز 6- فسفات دهیدروژناز و سایر مشکلات متابولیک مبتلا هستند، بیشتر در معرض ابتلا به متهموگلوبینمی ناشی از نیترات می‌باشند. مضرات نیترات آب می‌تواند به شکل عوارضی مانند افزایش ضربان قلب، حالت تهوع، سردرد، و گرفتگی شکم نیز برای فرد نمودار شود. همچنین برخی کارشناسان ابتلا به انواع سرطان، به‌ویژه سرطان معده را با این ترکیب مرتبط می‌دانند.
استاندارد نیترات در آب
برای محافظت از سلامت افراد و به‌ویژه نوزادان، آژانس حفاظت از محیط‌زیست (EPA) و اداره حفاظت از محیط‌زیست پنسیلوانیا (DEP) استانداردها و محدودیت‌هایی را برای نیترات در منابع آب عمومی تعیین کرده‌اند. بر اساس این استاندارد، آب‌های عمومی نباید بیش از 45 میلی‌گرم در لیتر نیترات یا 10 میلی‌گرم در لیتر نیتروژن نیترات داشته باشند. نیترات ممکن است نشانه وجود سایر آلاینده‌ها نیز در منبع آب شما باشد. برخی مواد محلول مانند آفت‌کش‌ها می‌توانند حتی مضرتر از نیترات نیز باشند. بنابراین اگر وجود نیترات در منبع آب شما اثبات شده است، بهتر می‌باشد نمونه‌ای از آب را برای سایر موادی که ممکن است جزء آلاینده‌های بالقوه در منطقه شما باشند، آزمایش کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله بر آن بودیم تا شما را با مضرات نیترات آب آشنا کنیم. نیترات نوعی یون منفی است که از اکسید شدن نیتروژن ایجاد می‌شود. در سال‌های اخیر به دلیل بالا آمدن سطح آب‌های زیرزمینی، دفع نادرست فاضلاب و استفاده بی‌رویه از کودهای شیمیایی نیتروژن‌دار، مقدار نیترات در آب‌های آشامیدنی افزایش پیدا کرده است. این ترکیب برای سلامتی انسان بسیار مضر بوده و عوارض و بیماری‌های بسیاری از جمله ابتلا به انواع سرطان‌ها در پی دارد.